Wiosna jest tuż za progiem. Natura budzi się do życia. Na Sycylii eksploduje ona tysiącem żywych kolorów. Dni stają się coraz dłuższe, a temperatura wzrasta. Mamy coraz więcej ochoty, aby spędzać wolny czas na świeżym powietrzu. Właśnie wtedy w Prowincji Trapani możemy uczestniczyć w niezwykle interesujących wydarzeniach.
Jednym z licznych wiosennych świąt na Sycylii są obchody dnia Świętego Józefa – czyli San Giuseppe. Z tej okazji w wielu miastach urządza się procesje z figurą Świętego. Jest to bowiem uroczystość o wydźwięku czysto religijnym.
Każde miasto ma swoje tradycje i swój sposób na świętowanie. W tym poście chciałabym Was zaprosić do miejsca, które wydaje się być uśpione przez większość roku. Czasem mam wrażenie, iż istnieje ono tylko po to, aby obudzić się z letargu na kilka marcowych dni i pokazać światu swoje głęboko zakorzenione tradycje.
SALEMI – DZIEŃ ŚWIĘTEGO JÓZEFA
W ostatnią sobotę (17 marca) wybrałam się do SALEMI. Jest to małe, malownicze miasteczko położone na wzgórzu, które wyłania się nagle między niekończącymi się pagórkami pokrytymi polami. W tym okresie roku są one soczyście zielone. To tu, to tam w zielony dywan wplatają się połacie żółtych i fioletowych kwiatów, krzewy mimozy czy kwitnące na różowo migdałowce.
Mój wypad „na trapańską wieś” nie był przypadkowy. Do Salemi zwabiły mnie znane w całym regionie święto LE CENE DI SAN GIUSEPPE związane ze świętym Józefem.
Dzień św. Józefa przypada na 19 marca. W Salemi świętuje się jednak w tym roku już od 15 marca. Na krótko przed tym miasteczko przeobraża się w jeden wielki teren budowy. Na niemalże każdej ulicy wznoszone są tajemnicze, drewniane konstrukcje. Jeśli bym odwiedziła Salemi kompletnie nieprzygotowana i nie miała zielonego pojęcia, co się tam w tym miesiącu dzieje, pewnie bym się zastanawiała, co ma to wszystko znaczyć.
CENE DI SAN GIUSEPPE
Cene di San Giuseppe (pl. wieczerze św. Józefa, czyt. „czene”) to długowieczna tradycja, która angażuje nagle wszystkich mieszkańców sennego miasteczka. Mężczyźni zajmują się budowlą, a kobiety biorą w swoje ręce dekoracje. Młodzież natomiast troszczy się o oprawę artystyczną.
Nazwa Cene (pl. wieczerza) odnosi się do Ostatniej Wieczerzy Jezusa z Apostołami. W dniach poprzedzających dzień św. Józefa domy miejscowych zostają otwarte dla gości.
Zgodnie z tradycją, wierni zobowiązywali się przed Świętym Józefem do przygotowania, w celach pokutnych lub w podziękowaniu za otrzymane łaski, wieczerzy składającej się ze 101 potraw!!! Jak widzicie, nasze polskie 12 potraw wigilijnych to nic!!! Wieczerza była następnie darowana trójce dzieci z biednych domów, których liczba symbolizowała Św. Rodzinę.
Aby tradycji stało się zadość, w południe, w dniu 19 marca w kościele Św. Józefa organizuje się po mszy Wieczerzę Świętych (po sycylijsku mangiata di li santi), podczas której można skosztować licznych miejscowych, smakołyków.
Ważnym elementem Wieczerzy są tradycyjne RECYTACJE tak zwanych „Parti di San Giuseppe„. Są to najróżniejsze, zapomniane w innych częściach wyspy, litania, modlitwy, pieśni i przyśpiewki w sycylijskim dialekcie z Salemi. Zostają one przekazywane z pokolenia na pokolenie. Recytatorzy, dumni z przekazywania starodawnej mowy, odśpiewują je ze wzruszeniem przed OŁTARZAMI i OŁTARZYKAMI za co zostają później wynagrodzeni kieliszkiem wina.
CHLEBOWE OŁTARZE
Jak już wspomniałam wcześniej, w dniach poprzedzających obchody San Giuseppe, co krok możemy wejść do otwartych na ościerz domów (a przynajmniej ich części). Symbolem gościnności i zaproszeniem dla przechodniów jest bukiet gałęzi laurowych, który wiesza się tuż przy drzwiach. Woła on nas do środka, abyśmy mogli podziwiać przygotowane z ogromną starannością MALEŃKIE OŁTARZE. Są to MIEJSKIE OŁTARZE ŚWIĘTYCH w miniaturce.
Miniaturkowy ołtarz w jednym z domów
Nie są to jednak zwykłe ołtarze!!! Co w nich jest zatem takiego szczególnego?
Otóż są one udekorowane CHLEBEM!!!
Drewniane łuki i metalowe konstrukcje, o których wspominałam wcześniej, zostają w pierwszej kolejności oplecione zielonymi gałązkami laurowymi lub gałązkami bukszpanu o pokutnym znaczeniu. Tworzą one coś w stylu baldachimu. Na nich zawiesza się, w ściśle określonym porządku, świeżo zerwane cytryny i pomarańcza.
Pod baldachimem umieszcza się na środku białą ścianę udekorowaną białym drapowanym materiałem. To właśnie na niej zawiesza się obraz Świętej Rodziny.
Pod obrazem znajduje się pięciostopniowy ołtarz – również ten pokryty białym materiałem. Ostatni stopień ołtarza połączony jest z bocznymi stołami, na których ustawia się zastawę symbolizującą ostatnią wieczerzę, gipsowe kawałki arbuza, świeże owoce, świece i wazony z kwiatami.
Tuż pod ołtarzem rozkłada się czerwony dywan. To na nim znajduje się ofiarny baranek, dzban z wodą i biały ręcznik ułożony w kształcie litery M. Nie może też zabraknąć świeżych gałęzi fenkułu oraz zielonych pędów.
Moją uwagę zwróciły chlebowe klapki poustawiane na dywanie. Zaciekawiona tym szczegółem, spytałam starszą Panią czuwającą nad porządkiem przy ołtarzu, jakie mają one znaczenie. Ona opowiedziała mi, że
Przed ołtarzem ustawia się klapki dla świętych, którzy przybędą na wieczerzę, aby nie musieli oni chodzić boso…
Bardzo ciekawe wyjaśnienie. Nigdy bym na to nie wpadła. Tradycji jednak czasem nie da się zrozumieć…
Najważniejszym elementem salemskich ołtarzy są jednak DEKORACJE Z CHLEBA.
CHLEBOWE DEKORACJE
Zielone kolumny i łuki ołtarzy dekoruje się CHLEBEM. Nie jest to jednak taki normalny chleb. CHLEBOWE DEKORACJE z Salemi sa prawdziwymi dziełami sztuki!!!
Z cieniutko rozwałkowanego ciasta sporządzonego z mąki, soli i wody lepi się niezliczone figurki i ozdóbki. Ich forma nie jest przypadkowa. Każda z nich ma swoje znaczenie i odniesienie do Biblii.
I tak znajdziemy tu dekoracje w kształcie ryb, kwiatów (m.in. róże dla Maryi, jaśmin – ulubiony kwiat Jezusa), słońca – symbol Boga, księżyca – symbol Matki Boskiej, zwierząt itp.
Chlebowe dekoracje
CHLEBY ŚW. JÓZEFA dzielą się na dwie kategorie:
- „PANI DA MENSA” – tysiące maleńkich chlebowych elementów, zawieszanych na zielonych kolumnach ołtarza;
- „PANI DEI SANTI” – duże chlebowe dekoracje, które umieszczane są na ołtarzu wraz z winem, pomarańczami i kwiatami.
Chlebowe dekoracje możemy też kupić po symbolicznej cenie w licznych domach otwartych dla przechodniów. Jeszcze ciepłe mają ciekawy słonawy smak.
Ich prawdziwym przeznaczeniem nie jest jednak pusty żołądek. Dekoracyjne chlebki są bowiem często święcone i przechowuje się je na szczęście. Aż do kolejnego roku, kiedy to w większości salemskich domów znów unosić się będzie zapach pieczonych, chlebowych dekoracji.
PROGRAM OBCHODÓW SAN GIUSEPPE W SALEMI
Jeśli jesteście właśnie na Sycylii, polecam Wam wizytę w Salemi. Macie na to jeszcze trochę czasu. Chlebowe ołtarze zdobić będą miasto aż do 25 marca 2018 roku.
Informacje oraz szczegółowy program na 2018 rok znajdziecie na stronie: https://www.prolocosalemi.net/
WŁOSKI DZIEŃ TATY
19 marca, czyli w dzień Świętego Józefa obchodzi się we Włoszech DZIEŃ TATY. Z tej okazji wszystkim tatom (mojemu szczególnie <3) należą się życzenia. Po włosku oczywiście.
TANTISSIMI AUGURI PER LA FESTA DEL PAPA’!!!
Życzę Wam miłego zwiedzania!
Pozdrawiam serdecznie
Ewa
P.S. Jeśli chcesz być poinformowany na bieżąco co, gdzie, kiedy dzieje się na Sycylii dołącz do nas na Facebooku!!!
[efb_likebox fanpage_url=”NiemieckiNaSycylii” box_width=”270″ box_height=”” locale=”pl_PL” responsive=”0″ show_faces=”1″ show_stream=”0″ hide_cover=”0″ small_header=”0″ hide_cta=”0″ animate_effect=”fadeIn” ]
Zapraszam też do naszej grupy Facebook: Trapani po polsku – Niemiecki na Sycylii i na nasz Instagram.
Brak Komentarzy