O świętach na Sycylii pisałam całkiem niedawno. Sycylijczycy uwielbiają bowiem świętować! Przywiązują też bardzo dużą wagę do świąt religijnych. W Trapani wielkimi krokami zbliża się jeden z najważniejszych dni w roku – PROCESJA WIELKOPIĄTKOWA MISTERI – Processione dei MISTERI.
W tym roku (2018) Wielkanoc przypada dość wcześnie, bo już 1 kwietnia. W Trapani od dawna czuć atmosferę przygotowań. Miasto szykuje się na jedną z NAJDŁUŻSZYCH (trwa całą dobę!!!) i najbardziej ZNANYCH PROCESJI NA ŚWIECIE. Jest ona znana jako PROCESSIONE DEI MISTERI lub krótko MISTERI.
CO OZNACZA SŁOWO „MISTERI”
Nazwa Procesji Wielkopiątkowej „MISTERI” jest związana z włoskim słowem „mistero„. Oznacza ono tyle co „tajemnica, sekret, zagadka„.
Powszechnie wiadomo, że dla człowieka tajemnicą jest wszystko to, czego nie potrafi on sobie wyjaśnić. Wykorzystano to w średniowieczu, epoce, kiedy to przedstawiano często sceny ze Starego i Nowego Testamentu. Przedstawienia te nazywano „misteri”, aby nadać im jeszcze bardziej mistycznego wydźwięku.
W języku polskim też istnieje słowo „misterium„. Według Słownika języka polskiego, określa się nim:
- średniowieczny dramat religijno-dydaktyczny o tematyce zaczerpniętej z Biblii, apokryfów i żywotów świętych, wyrosły z kościelnych obrzędów liturgicznych w XII-XIII wieku, a od XVI wieku bywał odgrywany na placach miejskich;
- religijne obrzędy starożytnych Greków, Egipcjan, Hindusów dostępne dla wtajemniczonych (tzw. mystów), z których najbardziej znane to orgie dionizyjskie, misteria Kabirów i misteria eleuzyńskie;
- przenośnie: tajemnicze, niezbadane zjawisko, proces; tajemnica.
HISTORIA PROCESJI MISTERI
Wielkopiątkowa Procesja MISTERI z Trapani ma swoje korzenie w hiszpańskiej tradycji z XV wieku, tzw. „teatro de los misterios″*. Widać tutaj wyraźnie wpływ dominacji hiszpańskiej na Sycylii (1412-1713). W Hiszpanii podobne procesje odbywają się zresztą do dziś. Ta najsłynniejsza to procesja w Sewilli.
W źródłach historycznych o procesji Misteri w Trapani nie wspomina się aż do 1594 roku.
Z początkiem jej istnienia związane były dwa Bractwa religijne obecne w tym czasie na terenie Trapani. Chodzi tu mianowicie o Bractwo Św. Michała (Confraternita’ di San Michele) i Bractwo Najdroższej Krwi Chrystusa (Confraternita’ del Preziosissimo Sangue di Cristo).
To właśnie Bractwo Najdroższej Krwi Chrystusa zleciło na początku XV wieku znanym artystom z Trapani wykonanie pierwszych figur wchodzących w skład procesji.
Przez długi czas współpraca między bractwami nie była zbyt idylliczna. W 1646 roku postanowiono je jednak połączyć. I tak powstało Bractwo Św. Michała Archanioła. Z tym okresem wiąże się też początek Świętych Grup Misteri (wł. Gruppo Sacro).
Jeszcze przed połączeniem bractw, w 1612 roku, opiekę nad Grupami powierzono cechom rzemieślniczym (wł. maestranze). Dla Procesji Wielkopiątkowej był to rok przełomowy. Od tej pory cechy zajmują się bowiem kosztownymimi przygotowaniami Misteri.
W 1974 roku powołano do życia stowarzyszenie rzemieślników UNIONE MAESTRANZE. Do dziś ma ono w swojej pieczy św. Grupy Misteri.
JAK WYKONANE SĄ GRUPY MISTERI
Procesja Misteri w Trapani składa się z 20 GRUP. Przedstawiają one sceny z Pasji Chrystusa. Jak już wspomniałam niektóre z figur są bardzo antyczne.
Ze względu na to, iż są one noszone na ramionach w trwającej prawie 24 godziny procesji, do ich wykonania wybrano specjalną technikę. Ważne było, aby nie były one zbyt ciężkie. Dlatego nie mogły być one wykonane np. wyłącznie z drewna.
I tak wymyślono, iż szkielet figur zostanie wykonany z drewna i korka, a cała reszta z tkaniny i kleju. W środku figury są puste. Do ich wykończenia użyto masy papierowej.
Każda ze scen z Pasji składa się z kilku figur. Są one umieszczone na bazie z drewna zwanej „VARA„, a ta z kolei na drewnianym stelarzu, dopasowanym do wysokości ludzkiej. Ułatwia on noszenie Grup. Cały stelarz jest przykryty czarną zasłoną z aksaminu zwaną „MANTA„, na której widnieje nazwa cechu rzemieślniczego lub klasy społecznej, opiekującej się daną Grupą.
„Manta” 13 Grupy – Popolo
Co roku cechy przywiązują ogromną wagę do dekoracji GRUP MISTERI. Za każdym razem jest ona inna. Niektóre Grupy ozdobione są kwiatami w jednym kolorze, inne najróżniejszymi, często bardzo egzotycznymi, gatunkami kwiatów we wszystkich kolorach tęczy. Zależy to też oczywiście od „zamożności” opiekunów Grupy. Kwiatowe dekoracje potrafią bowiem kosztować wiele tysięcy euro.
Do tego dochodzą kosztowne szaty, elementy ze złota, srebra, korali i kamieni szlachetnych. Często są to dary od wiernych, których nazbierało się trochę w przeciągu wieków.
Jeśli będziecie w Trapani poza okresem wielkanocnym i uda się Wam zobaczyć Grupy Misteri, nie będą one ozdobione tymi cennymi skarbami. Są one bowiem używane tylko na Procesję Wielkopiątkową, a przez resztę roku spoczywają w sejfach.
Wszystko razem: figury, platforma, stelarz, ozdoby składa się na wagę Grupy. Najcięższa waży przeszło tonę!!! Która? Za chwilę wszystko będzie jasne!
GDZIE ZNAJDUJĄ SIĘ GRUPY MISTERI
Figury Misteri mają w Trapani swój „dom”. Jest to kościół CHIESA DEL PURGATORIO. Dla Trapańczyków jest on niezwykle ważnym miejscem. Każdy wie, gdzie się on znajduje i odwiedza go przynajmniej raz do roku.
Kościół otwarty jest:
- od poniedziałku do soboty w godzinach 7:45 – 12:00 i 16:00 – 19:00
- w niedziele od 10:00 – 12:00 i od 16:00 – 19:00 (msza św. jest o godzinie 7:50)
Rozmieszczenie Grup Misteri w kościele Purgatorio
GRUPY MISTERI
1. LA SEPARAZIONE
Pierwsza Grupa Misteri to „ROZŁĄKA” (po sycylijsku: a Spartenza). Scena przedstawia moment, kiedy to Jezus żegna się ze swoją matką i z yawsye wiernym Mu apostołem Janem przed rozpoczęciem swojej Drogi Krzyżowej.
Autorem Grupy jest Mario Ciotta (XVII-XVIII w.). Już w 1621 roku została ona oddana pod opiekę złotników. Jako, iż w dzisiejszych czasach zawód złotników jest bardzo rzadki, do Grupy dołączyli jubilerzy, zegarmistrze i sprzedawcy artykułów upominkowych.
2. LA LAVANDA DEI PIEDI
Drugą Grupą Misteri jest „UMYWANIE NÓG„, a jej autorem jest również Mario Ciotta (XVII w.| odrestaurowana w 1946 roku). Grupa przedstawia Jezusa, który klęczy przed zawstydzonym Apostołem Piotrem oraz sługę z dzbankiem wody w ręce.
Mistero znajduje się pod opieką rybaków. Dlatego po prawej stronie znajdują się cztery srebrne ryby, które zostały podarowane na przestrzeni wieków przez różnych rybaków z Trapani i są przykładem tutejszego rzemieślnictwa złotniczego.
3. GESÙ NELL’ORTO DEI GETSEMANI
Trzecia Grupa Misteri nosi nazwę „JEZUS W OGRODZIE OLIWNYM„. Została ona zrealizowana w XVII wieku przez Baldassare Pisciotta, a później zmieniona w 1700 roku i odrestaurowana 1947.
Mistero przedstawia Jezusa w Ogrodzie Oliwnym, któremu ukazuje się Anioł ze swoimi smutnymi podarunkami – kielichem goryczy i śmierci oraz krzyżem Pasji Chrystusowej (srebra pochodzą z XVII w.). Inne figury to apostołowie Piotr, Jakub i Jan, którzy usnęli ze zmęczenia.
Grupą od samego początku jej istnienia zajmują się ogrodnicy.
4. L’ARRESTO
Scena „ARESZTU” to czwarta Grupa Misteri. Przedstawia ona 5 figur: Jezus Chrystus zostaje zatrzymany przez dwóch żołnierzy, a Szymon Piotr podnosi swój miecz na Malchusa, któremu wg Ewangelii Św. Jana miał obciąć ucho.
Autor Grupy jest dotąd nieznany. Wiadomo, iż została ona odnowiona przez Vito Lombardo, po tym, jak uległa zniszczeniu po upadku w jednej z procesji. Głowy figur są jednak oryginalne. W latach 30-tych XX wieku została odnowiona przez Antonio Aula.
Grupa znana była kiedyś jako „La Cattura” (pl. pojmanie) lub „La Presa” (pl. schwytanie). Mistero powierzono kowalom, ślusarzom, do których dołączyli następnie blacharze i mechanicy. Dziś określa się ich wszystkich mianem metalurgów.
5. LA CADUTA AL CEDRON
„UPADEK W DOLINIE CEDRONU” to piąta Grupa Misteri. Zajmują się nią marynarze i żeglarze. W oko wpada nam od razu żaglowiec umieszczony po prawej stronie.
Jezus upada, jego wzrok skierowany jest ku niebu. Żołnierze próbują go podnieść. Twarz Jezusa jest przez wielu uważana za jedną z najbardziej ekspresywnych z całej Procesji Misteri.
Autorem dzieła w stylu barokowym jest Francesco Nolfo. Figury nie zostały nigdy zmienione. Z czasem dodawano jedynie cenne, srebrne dekoracje, w tym największą aureolę Chrystusa z calej procesji.
Trapani jest miastem marynarzy, dlatego Grupie towarzyszy wielu wiernych. Zwróćcie uwagę na obecność uczniów Szkoły Morskiej w Trapani, którzy niosą długą cumę, przekazywaną z pokolenia na pokolenie.
6. GESÙ DINANZI AD HANNA
Szósta Grupa Misteri to „JEZUS PRZED ANNASZEM„. Chrystus zostaje przyprowadzony przez sługę, który śmieje się z niego, na przesłuchanie do Annasza. Po jednej z odpowiedzi, która nie spodobała się Annaszowi, zostaje on spoliczkowany przez obecnego żołnierza.
Grupą opiekują się sprzedawcy warzyw i owoców.
Nazwisko autora nie jest znane. Niektórzy mówią, iż figury są autorstwa Pietro Ancona, inni przypisują dzieło Michele Gramignano. Po bombardowaniach z 1943 roku, Grupa została odrestaurowana przez znanego artystę Domenico Li Muli (autora między innymi Fontanny Trytona). W 1998 roku wzmocniono podpory figur.
Najcenniejsze dekoracje to srebrna zbroja Malchusa, srebrny turban Annasza i przepiękna aureola w kształcie płatka śniegu.
7. LA NEGAZIONE
„ZAPARCIE SIĘ ŚW. PIOTRA” to tytuł siódmej Grupy Misteri w Trapani. Przedstawia ona Św. Piotra, który zaparł się Jezusa przed Sanhedrynem. Grzejąca się służebnica obserwuje zdarzenie. Jeden z żołnierzy prowadzi Chrystusa na łańcuchu.
Figury zostały wykonane w XVII wieku przez Baldassare Pisciotta i oddane pod opiekę golibrodów. Z czasem dołaczyli do nich fryzjerzy.
8. GESÙ DINANZI AD ERODE
Kolejna, ósma Grupa Misteri przedstawia „JEZUSA PRZED HERODEM„. Herod przesłuchuje Pana Jezusa, a jeden z Żydów odziewa Go w białą szatę. Uczony w Piśmie oskarża Chrystusa. Scenie przygląda się żołnierz.
Jest to najmłodsza z Grup Procesji Wielkopiątkowej Misteri. Na przestrzeni wieków zmieniały się cechy rzemieślników opiekujących się Grupą. Od 1955 roku znajduje się ona pod pieczą sprzedawców ryb.
Autorem figur jest Baldassare Pisciotta.
Z ozdób na uwagę zasługuje korona.
9. LA FLAGELLAZIONE
Nazwa dziewiątej Grupy Misteri to „BICZOWANIE„. Jezus Chrystus zostaje obnażony z szat i przywiązany do półkolumny. Dwóch oprawców biczuje Nazarejczyka.
Grupą opiekują się murarze i kamieniarze. Autor dzieła jest nieznany. Wiadomo jednak, iż wielokrotnie było ono odnawiane i restaurowane. W 1860 roku przy wejściu do kościoła tragarze poślizgnęli się na mokrych schodach i uszkodzili w ten sposób całe Mistero. Odnowił je wówczas Antonio Croce. Ostatnie prace restauratorskie przeprowadzono całkiem niedawno, bo w 1998 roku.
Na uwagę zasługują kontrastujące między sobą wyrazy twarzy – twarz Jezusa wyraża niezgłebione cierpienie, wówczas gdy twarze oprawców przepełnia nienawiść.
Najcenniejsze ozdoby to srebrna kolumna, srebrny pióropusz, złote monety na kolumnie i złota aureola Jezusa.
10. LA CORONAZIONE DI SPINE
„CIERNIEM UKORONOWANIE” to 10 Grupa Misteri. Scena przedstawia żołnierzy szydzących z Pana Jezusa. Odziali Go oni w purpurowy płaszcz, ukoronowali cierniem, do ręki dali berło w postaci trzciny i nazwali „Królem żydowskim”.
Grupa jest też znana pod nazwą „L’INGIURIA” (pl. poniżenie, zniewaga).
Autorem figur jest Antonio Nolfo. Nadzór nad Grupą sprawują młynarze i piekarze. Również ta Grupa została zniszczona w bombardowaniach Trapani i została odnowiona w 1946 roku przez Giuseppe Cafiero.
Najważniejszą dekoracją Grupy jest korona cierniowa z XVII wieku.
Charakterystycznym elementem Grupy jest obecność kantorów, nie orkiestry. Chór składa się głownie z dzieci, które wyśpiewują prawie całkiem już zapomniane, sycylijskie pieśni żałobne.
11. ECCE HOMO
Nazwa jedenastej Grupy Misteri to „OTO CZŁOWIEK„. Słowa te miał wypowiedzieć Piłat po przedstawieniu Zbawiciela ludowi żydowskiemu. Piłatowi towarzyszy jeden z jego żołnierzy. Zgodnie z tradycją, w dzień Wielkiejnocy lud żydowski mógł ocalić jednego z więźniów przed ukrzyżowaniem. Chrystus stoi przed ludem w swym purpurowym płaszczu i koronie cierniowej.
Grupę autorstwa Giuseppe Milanti otaczają swą opieką szewcy i cały sektor obuwniczy.
W 1986 roku Mistero zostało odrestaurowane.
Figury zdobią liczne srebrne dekoracje: korona cierniowa, aureola, pióropusz, itd. Najcenniejszym elementem dekoracyjnym jest jednak XIX-wieczna srebrna balustrada.
12. LA SENTENZA
Kolejna, dwunasta Grupa Misteri nosi nazwę „WYROK„. Jest ona też znana jako „LA CONDANNA DI GESÙ”, czyli „SKAZANIE JEZUSA„.
Grupa została wykonana w XVIII wieku przez Domenico Nolfo. Przedstawia ona Jezusa tuż po wydaniu na Niego wyroku śmierci przez lud żydowski, dwóch żołnierzy, Piłata, któremu zostaje przekazana tabliczka z napisem „INRI” (pl. Jezus Nazarejczyk Król Żydów) oraz sługę, który podaje Piłatowi dzban z wodą, aby ten mógł umyć ręce.
Figury są bogato przybrane srebrem. Niektóre z dekoracji pochodzą z XVIII wieku.
„Wyrokiem” opiekują się rzeźnicy.
13. L’ASCESA AL CALVARIO
„WEJŚCIE NA KALWARIĘ” to trzynasta Grupa Misteri. Przedstawia ona Jezusa upadającego pod ciężarem krzyża. Szymon Cyrenejczyk pomaga mu podnieść krzyż, jeden z żołnierzy prowadzi Jezusa na łańcuchu, a drugi Go biczuje. Ważną rolę w Grupie odgrywa figura Weroniki ocierającej twarz Jezusowi. Dlatego Grupę nazywa się często jako „MISTERO DELLA VERONICA„.
Grupa ta ma też swoją sycylijską nazwę: „U SIGNURI CA CRUCI ‘NCODDU” (pl. Pan Jezus z krzyżem na karku). Dla mieszkańców Trapani jest to jedna z najważniejszych Grup Procesji Wielkopiątkowej. Towarzyszą jej zawsze tłumy ludzi. Być może ze względu na fakt, iż jest ona pod opieką „POPOLO” czyli LUDU. Każdy czuje się w ten sposób częścią tej Grupy.
„L’ascesa al Calvario” jest jedną z najstarszych Grup. Datuje się ją na początek XVII wieku. Niestety nie jest znane nazwisko autora figur.
W przeciągu wieków zmieniła się jedynie figura Jezusa. Ze względu na pożar w 1800 roku zamieniono ją na figurę autorstwa Pietro Croce (dziś można ją podziwiać w kościele S. Maria di Gesù). Dotrwała ona do 1903 roku, po czym zamieniono ją na dzieło Antonio Giuffrida, które jest częścią Mistero do dziś.
Trzynasta Grupa Misteri jest największą i najcięższą Grupą procesji Wielkopiątkowej!!!
Na ogromny ciężar składa się nie tylko 6 figur, lecz również krzyż, srebrne ozdoby, kwiatowa dekoracja oraz liczne świece. Do tego dochodzi waga platformy i stelarza.
Jeśli się przyjrzycie, zwrócicie uwagę, iż Grupa jest noszona nie tylko przez tragarzy (ubranych w specjalne fartuchy), lecz również przez dziesiątki wiernych (w garniturach)!!! Dlatego Mistero ma też najdłuższe belki. Mimo tego, na twarzach wszystkich mężczyzn widać ogromny wysiłek i zmęczenie. Capoconsole zdradził mi, iż Grupa waży przeszło tonę – a dokładniej 1200 kg!!!
Ogromny srebrny krzyż jest jedną z najcenniejszych dekoracji całej procesji. Pochodzi on z 1751 roku. Na uwagę zasługuje też srebrna twarz Jezusa z XVIII wieku na chusteczce Weroniki. Srebrna aureola Chrystusa jest najmniejszą i zarazem najstarszą ze wszystkich (początek XVII wieku).
14. LA SPOGLIAZIONE
Czternastą Grupą Misteri jest „OBNAŻENIE„. Przedstawia ona Jezusa na Golgocie, któremu tuż przed ukrzyżowaniem zdarto resztki ubrań. Chrystusowi towarzyszy dwóch żołnierzy oraz łysy Żyd, który pozbawia Go szat.
Grupą zajmują się obecnie tkacze i przemysł odzieżowy.
Figury zostały wykonane przez Francesco i Domenico Nolfo i odrestaurowane w 1902 roku.
Najnowszym elementem Grupy jest srebrny krzyż wykonany całkiem niedawno, bo w 1990 roku.
15. LA SOLLEVAZIONE DELLA CROCE
Piętnasta Grupa Misteri nosi nazwę „PODNIESIENIE KRZYŻA„.
Oryginał uległ zniszczeniu podczas bombardowań z 1943 roku. Stworzenie nowego dzieła zlecono Domenico Li Muli. Wygląd figur został kompletnie zmieniony. Zmieniły się też postacie Mistero.
Podczas pierwszej procesji ludziom nie spodobały się nowe rzeźby, więc poproszono autora o ponowne ich wykonanie. Pierwsza wersja Grupy znajduje się obecnie w XVII wiecznym budynku miasta Trapani Palazzo Riccio Di Morana.
W 1956 roku przedstawiono nową Grupę. Tym razem Li Muli powrócił do pierwotnych postaci. Ludziom od razu spodobało się nowe dzieło, które możemy podziwiać w Procesji Wielkopiątkowej do dziś.
Grupa składa się z pięciu figur: ukrzyżowanego Jezusa, trybuna, żołnierza i Żyda, którzy usiłują podnieść krzyż oraz sługi, który ciągnie linę.
Mistero oddano pod opiekę stolarzy, meblarzy i cieśli okrętowych.
16. LA FERITA AL COSTATO
Dokładne tłumaczenie na polski to „Rana na boku”. Myślę jednak, że można śmiało posłużyć się wolnym tłumaczeniem, które mówi nam chyba więcej: „PRZEBICIE BOKU„. Pierwotnie Mistero nosiło nazwę „LA CROCIFISSIONE” czyli „UKRZYŻOWANIE”.
Szesnasta Grupa Misteri – nieznanego autorstwa – składa się z pięciu figur. W środku widzimy ukrzyżowanego Chrystusa. Otaczają go Najświętsza Maryja Panna, apostoł Jan i Magdalena. Towarzyszą oni okrutnej scenie przebicia boku Jezusa przez rzymskiego żołnierza. Często uważa się, że to najsmutniejsza część Procesji Misteri.
Grupą zajmowali się początkowo konopiarze i tkacze lin. Z czasem zawody te odeszły jednak w zapomnienie i tak w 1966 roku Mistero oddano pod opiekę malarzy i dekoratorów.
Również te figury ucierpiały podczas bombardowań z ’43 roku. Ich odnowienie zlecono Giuseppe Cafiero.
17. LA DEPOSIZIONE
„ZDJĘCIE Z KRZYŻA” to siedemnasta Grupa Misteri z Trapani. Jezus został zdjęty z krzyża. Zwraca swój wzrok ku niebu. Chrystusa otaczają apostoł Jan, Maryja i Magdalena.
Autor rzeźb nie jest znany. Mistero, które znamy obecnie nie jest oryginałem, który również został zniszczony podczas bombardowań z 1943 roku. Antonio Fodale i Leopoldo Messina dołożyli starań, aby stworzyć nowe figury, odzyskując sporą część pierwotnego dzieła. Ostatnie prace nad figurami odbyły się w 2004 roku.
Nad Grupą sprawują nadzór krawcy i tapicerzy. Przykładają oni co roku ogromną wagę do tkanin dekoracyjnych.
Srebrne ozdoby pochodzą z XVIII wieku.
18. IL TRASPORTO AL SEPOLCRO
Kolejna, osiemnasta Grupa Misteri, to „ZŁOŻENIE DO GROBU„. Józef z Arymatei, Nikodem, apostoł Jan i Magdalena owijają ciało Chrystusa w białe płótno. Towarzyszy im Maryja.
Mistero znane jest też pod sycylijską nazwą: „U SIGNURI NN’U LINZOLU”. Początkowo zostało ono oddane pod opiekę „corallai„, czyli artystów zajmujących się obróbką korali. Z czasem zawód ten stał się coraz rzadszy i dlatego pod koniec XVIII wieku Grupę przejęli producenci soli.
Ich symbol – srebrny wiatrak – umieszczono obok figur całkiem niedawno. Wykonał go znany w Trapani złotnik Fiorenza. Jest on dziś jednym z niewielu artystów, zajmujących się tradycjonalną obróbką korali. Na pamiątkę poprzednich opiekunów Grupy, wiatrak ozdobiono właśnie koralami.
XVII-wieczne dzieło nieznanego autorstwa zostało zniszczone podczas bombardowań z 1943 roku. Odrestaurował je Giuseppe Cafiero.
18 Grupa Misteri składa się z największej liczby figur. Jest ich aż sześć. Przypuszcza się jednak, iż figurę Maryi dodano do Grupy pod koniec XVIII wieku.
Szczególnie ważne w tej Grupie jest białe płótno. Zmienia się je bardzo często, gdyż zgodnie z tradycją, pochodzi ono zawsze z darów. W związku z tym, iż jest wielu ludzi oddanych tej stacji Procesji Wielkopiątkowej, wielokrotnie zdarza się, iż darują oni płótno w intencjach dziękczynnych lub błagalnych.
19. GESÙ NELL’URNA
Przedostatnia, dziewiętnasta Grupa Misteri to „JEZUS W URNIE„. Inna nazwa Grupy to „IL SEPOLCRO” – „GROBOWIEC”. Pierwotnie opiekował się nią kler. Później przeszła w ręce Bractwa Św. Michała. Po czasie jednak nie dawali oni rady z pokryciem ogromnych kosztów związanych z procesją i pieczę nad Grupą przejęli producenci makaronu.
„U’ SIGNURI NU MONUMENTU„, bo tak mówią na to Mistero Sycylijczycy, przedstawia Jezusa owiniętego w płótno w szklanej urnie z początku XX wieku.
Figura Chrystusa, nieznanego autorstwa, spoczywała prawdopodobnie na samym początku na kolanach Maryi, podobnie jak w rzeźbie „Pietà” Michała Anioła. Świadczy o tym prawdopodobnie wygięta pozycja ciała i fakt, iż zmienion0 ułożenie jednego z ramion Jezusa.
20. L’ADDOLORATA
Procesję Wielkopiątkową Misteri zamyka figura „MATKI BOSKIEJ BOLESNEJ„. Jest ona symbolem bólu i żałoby.
Tysiące wiernych podąża za Matką Boską. Wielu z nich to kobiety w czerni. Jest to chyba jednyna Grupa Misteri, której towarzyszą osoby skupione w głebokiej modlitwie, z zapłakanymi twarzami. Wiele osób idzie śladami Matki Boskiej Bolesnej przez całe 24 godziny, nierzadko boso! Jest to często pielgrzymka dziękczynna lub błagalna w jakiejś intencji.
Matkę Boską niosą wierni. Na początku jej istnienia był to honor należący do arystokracji. Z czasem Grupę oddano pod opiekę woźniców, stajennych i kucharzy. Następnie dołączyli do nich kelnerzy, barmani, cukiernicy, restauratorzy, hotelarze i kierowcy.
Rzeźbę wykonał Giuseppe Milanti. Niekiedy nad figurą Matki Boskiej rozkłada się baldachim pochodzący z XIX wieku. Na uwagę zasługują srebrne dekoracje, przede wszystkim przebite serce spoczywające w rękach Maryi i aureola.
Osobiście muszę przyznać, że figura Matki Boskiej zamykająca procesję Misteri wywołuje na mnie zawsze ogromne wrażenie. Figura jest ogromna, a jej czarna szata i kołyszący się chód tragarzy, który nadaje jej życia sprawiają, iż za każdym razem, kiedy na nią patrzę przechodzą mnie ciarki.
MUZYKA
Procesja Misteri jest ogromnym przedsięwzięciem. Wymaga ona dobrej organizacji i przygotowania.
Jak już wiecie, w skład procesji wchodzi 20 GRUP MISTERI. Każda z nich dokłada wszelkich starań, aby wyróżnić się od pozostałych Grup. W związku z tym ważny jest każdy szczegół. Grupy skupiają wokół siebie wiernych należących do różnych zawodów i ich rodziny. Biorą oni czynnie udział w procesji.
Każda Grupa Misteri poprzedzona jest przez poczet dzieci i młodzieży, którzy niosą świece, sztandary, lampiony. Często są oni ubrane w specjalnie przygotowane na tę okazję szaty.
Tuż za Grupą idzie orkiestra. Gra ona marsze żałobne.
Niektóre orkiestry są mniej, inne bardziej liczne. Są też Grupy, które zdecydowały się na obecność chóru. Musi to być jednak bardzo męczące. Procesja trwa wiele godzin i śpiewać trzeba długo i dużo. Chórzyści mają pewnie później poździerane gardła.
Muzycy muszą się też nieźle natrudzić. Nie grają oni co prawda przez cały czas, gdyż wtedy Grupy przeszkadzałyby sobie nawzajem, ale i tak mają co robić. Instrumenty nie są lekkie, a kilometrów do przejścia jest wiele.
Orkiestra jednej z Grup Misteri
MISTERI PO SYCYLIJSKU – SŁOWA KLUCZOWE
Aby było Wam łatwiej zrozumieć niektóre rzeczy, przygotowałam dla Was mały słownik związany z Procesją Misteri w Trapani.
ANNACATA
W tym słowie kryje się cała tajemnica figur wyglądających jak żywe. Określa się nim specjalny, kołyszący krok, jakim poruszają się powoli tragarze w rytm marszy żałobnych. Obserwując z daleka, ma się wrażenie iż figury spacerują po dywanie utkanym z ludzkich głów biorących udział w procesji.
ARRANCATA
Aby nadrobić opóźnienia w procesji, powolny, kołyszący krok ANNACATA zastąpuje się szybkimi, maleńkimi krokami, które charakteryzuje pociąganie stopy po ziemi, zwanymi właśnie ARRANCATA.
BATTUTA
Mianem tym określa się czas marszu żałobnego, podczas którego Mistero porusza się krokiem ANNACATA. Przeważnie unika się, aby sąsiadujące ze sobą Grupy odgrywały swoje „BATTUTY” w tym samym czasie, gdyż zakłóca to rytm i sprawia, iż orkiestry przeszkadzają sobie nawzajem.
CIACCULA
Bez niej nie zostanie podniesiona do marszu żadna z Grup Misteri. Słowem tym definiuje się drewniane kołatki, które wyznaczają rytm podnoszenia Grupy z ziemi. Pierwszy dźwięk kołatki oznacza „przygotowanie”, drugi to znak, że tragarze mają się podnieść. Kołatkę trzyma w ręku „caporeale”, czyli szef tragarzy.
CAPOCONSOLE
Najważniejszy z tzw. konsulów. Jest on jakby ich przewodniczącym i całym szefem Grupy.
CONSOLE
Konsulowie to wolontariusze, którzy dbają o Grupę i zajmują się jej przygotowaniem do procesji. Jest to tak jakby komitet całej Grupy. Dla Trapańczyków bycie konsulem to ogromny honor.
FIGURANTI
Ta nazwa odnosi się do osób towarzyszących każdej Grupie. Są to wierni, którzy w specjalnych ubraniach i ze świecą w ręku poprzedzają Mistero.
INCAPPUCCIATI
Zgodnie z tradycją, procesję otwierało Bractwo Św. Michała. Jego członkowie byli ubrani w czerwone szaty i w białe kaptury zasłaniające twarz. W 2000 roku Biskup zabronił używania kapturów zasłaniających twarz, gdyż jego zdaniem były one kojarzone z innym „mistero” czyli inną tajemnicą, związaną z mafią i masonerią.
Fot. Źródło
MASSARI
Tak nazywa się tragarzy, którzy niosą Grupy Misteri. Często towarzyszą im wierni.
NISCIUTA
Wyjście z kościoła to jednen z najważniejszych momentów całej procesji. Dla wielu ludzi jest to moment, na który czeka się cały rok.
PICACCIA
To szczodra oferta, którą otrzymuje Grupa za tzw. „vutata” (patrz niżej).
SCINNUTA
Rytuał ten pochodzi z XVII wieku. W każdy piątek Wielkiego Postu Grupy Misteri opuszczają kościół Purgatorio. Przy dźwiękach orkiestry przeniesi się je przed ołtarz, gdzie celebruje się Mszę Św. Jest to mała rozgrzewka dla tragarzy, którzy w Wielki Piątek będą nieść Grupy przez całą dobę.
TRASUTA
Czyli wejście do kościoła. Jest to najsmutniejszy moment całej Procesji Misteri. Przeważnie Grupy, przy dźwiękach orkiestry, udają, że wchodzą do kościoła, po czym wychodzą ponownie. Czasem robią to kilka razy. Ostatnia BATTUTA jest bardzo wzruszająca i tragarze często podczas niej płaczą.
VESTIZIONE
W każdy Wielki Czwartek odbywają się w kościele Purgatorio przygotowania do procesji. „Ubiera″ się wtedy figury. W dniu tym tony srebra i innych drogocennych materiałów opuszczają sejfy. Umieszcza się je bowiem na Grupach Misteri. Platformy zdobi się kwiatami i świecami. Trapańczycy odwiedzają w ten wieczór „dom” Misteri i przyglądają się dekorowaniu Grup.
VUTATA (ATTUNNIATA)
Podczas całej procesji, każda z Grup ma swoje tradycyjne miejsca, gdzie zatrzymuje się procesja i Grupa zostaje zwrócona krokiem ANNACATA w stronę jakiejś ważnej osoby, rodziny, która związana jest z Grupą lub jej historią. W ten sposób wyraża się szacunek i wdzięczność za wysokie ofiary. Za gest VUTATA Grupa otrzymuje szczodrą ofertę zwaną jak już wiecie PICACCIA.
PLAN PROCESJI 2018
Piątek 30/03/2018
Chiesa Anime Sante del Purgatorio – WYJŚCIE –
Piazza Purgatorio
Via Gen. Domenico Giglio
Corso Vittorio Emanuele
Via Torrearsa
Piazza Saturno
Via Sant’Agostino
Piazza Sant’Agostino
Via Argentieri
Piazza Notai
Via Cuba
Piazza Cuba
Via Barone Sieri Pepoli
Via Garibaldi
Piazza Municipio
Ulica XXX Gennaio
Via Osorio
Via Spalti
Piazza Vittorio Emanuele
Ulica G. B. Fardella – strona południowa aż do krzyżówki z Via Marsala
– POSTÓJ-
Via G. B. Fardella – strona północna
Piazza Vittorio Emanuele
Aleja Viale Regina Margherita
Via Palmerio Abate
Ulica Osorio
Via XXX Gennaio
Corso Italia
Piazza Scarlatti
Via Teatro
Via Torrearsa
Viale Regina Elena (Casina delle Palme)
Piazza Carlo Alberto Dalla Chiesa
Piazza Lucatelli
Via Turretta
UlicaRoma
Via Libertà
Corso Vittorio Emanuele
Via Serisso
Ulica Nunzio Nasi
Via Custonaci
Via Corallai
UlicaG. Tartaglia
Viale Duca D’Aosta
Via Cristoforo Colombo
Ulica G. da Procida
Via Silva
Piazza Scalo d’Alaggio
Via dei Piloti
Largo delle Ninfe
Via Carolina
Piazza Gen. Scio
Corso Vittorio Emanuele
Via Turretta
Via San Francesco d’Assisi
Piazza Purgatorio
Chiesa Anime Sante del Purgatorio – WEJŚCIE–
Jeśli jeszcze nie byliście w Trapani w oresie Wielkanocnym, powinniście to szybko nadrobić. Zapewniam Was, iż całą Procesję Misteri trzeba przeżyć osobiście, aby móc zrozumieć, co ona tak naprawdę znaczy.
Jeśli będziecie tu w tym roku na Wielkanoc, odezwijcie się. Chętnie umówię sie z Wami na kawę.
Pozdrawiam Was serdecznie i życzę wesołych Świąt!!!
Buona Pasqua
Ewa
P.S. Jeśli chcesz być poinformowany na bieżąco co, gdzie, kiedy dzieje się na Sycylii dołącz do nas na Facebooku!!!
[efb_likebox fanpage_url=”NiemieckiNaSycylii” box_width=”270″ box_height=”” locale=”pl_PL” responsive=”0″ show_faces=”1″ show_stream=”0″ hide_cover=”0″ small_header=”0″ hide_cta=”0″ animate_effect=”fadeIn” ]
Zapraszam też do naszej grupy Facebook: Trapani po polsku – Niemiecki na Sycylii i na nasz Instagram. Na naszym koncie Instagram znajdziecie fotki, których nie publikuję nigdzie indziej!!!! Zapraszam!!! Follow me!!!
* Artykuł powstał w oparciu o broszurkę „Processione dei Misteri.it. Trapani 2009„, opowiadania znajomych, którzy uczestniczą w procesji od dekad i moje osobiste doświadczenia.
Brak Komentarzy